Jako, że do końca roku już niedaleko, czas na podsumowanie mijającego roku i wydarzeń oraz faktów jakie miały w niedawnym czasie miejsce przy i wokół wieży ciśnień w Grodźcu. A jak ktoś śledzi mój funpage wieży na fejsbuku, to wie, że działo się naprawdę dużo. Poniżej krótkie streszczenie wydarzeń z 3 ostatnich miesięcy.

Wizualizacja wieży ciśnień - autor: Rafał Lipiński.

Zacznijmy od tego, iż we wrześniu udałem się do przedstawicieli władz miasta Będzina (m.in. vice prezydenta Rafał Adamczyka) z prezentacją moich pomysłów na rewitalizację tego unikatowego obiektu, którą podparłem podpisami grupy kilkudziesięciu osób (głównie mieszkańców Grodźca) oraz wstępnie opracowanym przeze mnie kosztorysem. Prezentacja choć krótka, poparta kilkunastoma wizualizacjami mojego autorstwa była chyba owocna, bo po kilku dosłownie dniach, dostałem informację, iż dostanę pieniądze na zrealizowanie części moich postulatów w tym m.in. remont dachu wieży oraz odtworzenie drzwi wejściowych, które zostały prawdopodobnie skradzione w latach 90-tych XX wieku przez bliżej nieustalone osoby.

Z lotu ptaka - autor: Rafał Lipiński.

Został mi przydzielony koordynator z urzędu i wraz z jego pomocą przystąpiliśmy do realizacji ww. zadań. Aby je zrealizować umówiliśmy się na to, iż zanim zostaną rozpoczęte jakiekolwiek prace remontowo-rewitalizacyjne przy obiekcie, należy zlecić opracowanie ekspertyzy budowlanej, która w sposób rzetelny odda rzeczywisty stan obiektu, biorąc pod uwagę przede wszystkim bezpieczeństwo i zdrowie ewentualnych przyszłych użytkowników obiektu oraz pobliskich mieszkańców ulicy Willowej, którzy od dłuższego czasu są zaniepokojeni stanem technicznym wieży. Przypominam, iż według różnych źródeł w tym m.in. naszego miejscowego historyka i specjalisty od historii Grodźca Dariusza Majchrzaka, wieża pochodzi z 1902 r. czyli licząc na szybko ma około 115 lat.

fragment albumu - Drzewiecki & Jeziorański. 

Do opracowania ekspertyzy zostały zaproszone 2. autorytety z dziedziny konstrukcji żelbetowych (chodzi o fundament wieży) oraz konstrukcji stalowych (chodzi o korpus wieży). Nie będę wymieniał ich z nazwisk na tym etapie, gdyż opracowanie ekspertyzy wciąż trwa i nie chce aby im w jakikolwiek sposób przeszkadzano w tej chwili. Jak tylko zostaną ujawnione wyniki, mam nadzieję, iż opinia publiczna pozna autorów z imienia i nazwiska. Powiem tylko, że na ile interesuje się tą branżą – to od stali nie ma lepszego rzeczoznawcy w tej dziedzinie na terenie województwa śląskiego, co tylko świadczy o tym, że ekspertyza będzie wiarygodna i wykonana rzetelnie.

Do przeprowadzenia ekspertyzy w dniu 4 listopada została wynajęta 27 m zwyżka. Nie było łatwo znaleźć chętnych do przeprowadzenia tej trudnej operacji (z racji panujących warunków wokół wieży). Zwyżka była potrzebna m.in. do wykonania badań ultradźwiękowym grubościomierzem na różnych wysokościach przez rzeczoznawców (sprawdzenie stanu widocznej korozji). Przy okazji wykonano również wizję stanu technicznego resztek dachu, który wciąż jakimś cudem (pomimo kilku dość ostrych wiatrów na przełomie ostatnich lat), był przymocowany do wieży.

Zwyżka 27 m w akcji - autor: Rafał Lipiński.

Szczyt wieży - autor: pracownik MZBM.

Niestety jak się okazało na górze, dach pomimo “setki” na liczniku trzymał się, że hej, stąd nie udało się go zdemontować. Zapadła decyzja o zorganizowaniu większej zwyżki (45 m), która umożliwi w sposób bezpieczny na kilkugodzinny demontaż na wysokości ok. 30 m nad ziemią oraz pozwoli na dokonanie kilku pomiarów wewnątrz wieży na cele przyszłej ekspertyzy.

W tym dniu został pobrany i zabezpieczony także fragment jednej z blach wieży – do wykonania analizy szczegółowego składu chemicznego blachy. Chodzi przede wszystkim o % udział węgla w połączeniu ze stopem żelaza, który między innymi wpływa na pewne właściwości stali (choćby spawanie).

Wycięty fragment korpusu wieży - autor: Rafał Lipiński.

I stało się. 11 listopada, gdy część mieszkańców Będzina biegała w I Będzińskim Biegu Niepodległości, a inna część brała czynny udział w uroczystościach 99 rocznicy odzyskania niepodległości naszego kraju, ja wraz z kilkoma innymi śmiałkami “zdobywaliśmy wieżę” na wysokości 30 m nad ziemią. Najpierw trwała kilkugodzinna batalia z rozbiórką pozostałości starego pokrycia przez dwóch pracowników będzińskiego MZBM-u, który został wynajęty do tych prac (panowie pełen szacunek ode mnie, że nie poddaliście się tam na górze i w temperaturze około kilku stopni przy dość mroźnym wietrze) zdemontowaliście stary dach, który wisiał nad Grodźcem od ponad 2 dekad budząc zaniepokojenie okolicznych mieszańców Grodźca.

MZBM heroes w akcji - autor: Rafał Lipiński.

Potem do akcji wkroczyłem ja z jednym z rzeczoznawców i dosłownie lewitowałem 30 m nad ziemią, dokonując kilku jakże ważnych pomiarów dla dalszych losów wieży, wykonując przy okazji dokumentację fotograficzną i filmową wieży z perspektywy nie dostępnej od kilkudziesięciu lat. Na dzień dzisiejszy mogę potwierdzić oficjalnie że zwieńczenie dachu wieży znajduje się na wysokości 27 m (+/- 50 cm ze względu na zróznicowany teren wokół wieży).

W dół – autor: Rafał Lipiński.
Z góry – autor: Rafał Lipiński.

Stan głowicy wieży jak widać na zdjęciach jest powiedzmy dostateczny, nie widać jakiś poważnych defektów poza kilkoma dziurami i zdeformowanej konstrukcji dawnego poszycia dachowego, martwi trochę korozja szczytu komina, do której był m.in. zamocowany stary dach. To na pewno spowoduje pewne utrudnienia przy montażu nowej konstrukcji pod dach. Zobaczymy jakie będą ostateczne zalecenia z ekspertyzy.

Komin - autor: Rafał Lipiński.

W każdym razie widoki z grodzieckiej wieży na pobliskie okolice są obłędne. Widać z niej m.in. Cementownię Grodziec, Wojkowice, Górę Św. Doroty, osiedle Syberka i Mydlice, Przełajkę, Sosnowiec, Czeladź, Psary, a fragmentami Siemianowice i Piekary Śląskie. Poniżej krótki film mojego autorstwa z panoramą opisaną powyżej.

Jak widzicie krajobraz zapiera dech w piersiach. Dodatkowo ta wysokość, która sprawie, że czujesz się taki kruchy i malutki. 

Willowa 14 – autor: Rafał Lipiński
Cementownia Grodziec – autor: Rafał Lipiński.
Kierunek południowy-zachód – autor: Rafał Lipiński.
Kierunek zachód – autor: Rafał Lipiński
Syberka city – autor: Rafał Lipiński

Kilka dni temu udało się w końcu wybrać firmę, która wykona drzwi do wieży. Powinny być gotowe i zamontowane do końca roku. Będzie to prosty wzór. Szkielet drzwi zostanie wykonany z kształtownika 40 x 40 x 4 mm. Jednostronna obłoga zewnętrzna drzwi – wykonana będzie z blachy zewnętrznej grubości 4 mm z wzorami z nitów w linii istniejących nitów wieży. Skrzydło drzwiowe bez futryny – jako futryna zostanie użyta rama z istniejącego kątownika przy wieży. Drzwi będą zamykane na klucz ze stałą gałką i wygięte zgodnie z wygięciem wieży. Niecynkowane ani niemalowane. Dodatkowo zostanie wykonana łata na dziurę przy prawym boku drzwi w postaci nakładki z blachy niecynkowanej i niemalowanej. Montaż łaty za pomocą nitów.

I chyba na tyle starczy pieniędzy w tym roku. Remont dachu mam nadzieję, że uda się przeprowadzić w przyszłym roku. Wszystko będzie zależeć oczywiście od ostatecznych wyników ekspertyzy i środków, które znowu trzeba będzie pozyskać. Jednak ja pisałem już wcześniej – ja wierzę w naszą wieżę. Pojawiło się kilka ciekawych alternatyw i dalszych pomysłów na horyzoncie, których na razie nie chcę zdradzać. Jak tylko będą one przeze mnie doprecyzowane i dograne do końca, na pewno się nimi z Wami podzielę. 

Do pierwszych z nich, o którym już mogę powiedzieć – jest wydanie małej kolorowej publikacji o wieży ciśnień w Grodźcu, tak aby o tym obiekcie i projekcie dowiedziało się szersze grono ludzi, nie tylko tych związanych z samym Grodźcem czy Będzinem. Publikacja jest w trakcie opracowania. Będzie ona zawierać rys historyczny (za który będzie opowiadać Dariusz Majchrzak), najważniejsze informacje zawarte w ekspertyzie budowlanej oraz moje osobiste pomysły na samą wieżę. Jestem na etapie poszukiwania lokalnych sponsorów do udziału w tym projekcie. Kilku już mam. Ostateczny kształt i liczba publikacji będzie zależała na pewno od środków, które uda się mi zgromadzić na ten cel. 

Rdzawa wieża – autor: Rafał Lipiński.
Więcej zdjęć i informacji o wieży na moim funpage.