Kilka dni temu miasto Będzin przy okazji prezentacji finalnej koncepcji hali sportowo-widowiskowej w Będzinie, zaprezentowało projekt, który ma za zadanie współtowarzyszyć planowanej w tym roku budowie hali, a mianowicie koncepcję zagospodarowania odcinka bulwarów nad rzeką Czarna Przemsza na odcinku od ulicy Piłsudskiego do ulicy Czeladzkiej. Poniżej prezentuję krótki opis do zaprezentowanej koncepcji na łamach ostatniego numeru Aktualności Będzińskich.

DIAGNOZA

Bulwary nad rzeką Czarna Przemsza to urbanistyczna tkanka miejska wypadająca obecnie z obszarów innowacji miejskiej. Z pozycji przestrzennych aspektów rozwoju miasta, kluczowymi problemami tego obszaru są przede wszystkim:

• chaos przestrzenny, funkcjonalny i społeczny;
• niski poziom obsługi mieszkańców pod względem przestrzeni publicznych, jak i zorganizowanych terenów rekreacyjnych czy miejsc wypoczynku;
• zanik resztek ekosystemu;
• brak koegzystencji (powiązań) pomiędzy jednostką ludzką, a współtworzącym bulwary światem fauny i flory.

WNIOSKI

Należy podjąć natychmiastową próbę przearanżowania istniejącego kodu krajobrazowego, gdyż obecny kod w sensie metaforycznym jest nieaktywny. Wraz z postępującą od wieków rearanżacją tkanki miejskiej królewskiego miasta Będzin – rozkodował się i wymaga natychmiastowej redefinicji urbanistycznej krajobrazu.

IDEA WSTĘGI – ZIELONY KRĘGOSŁUP JAKO NATURALNY KRAJOBRAZ WPADAJĄCY DO MIASTA

Idea projektu zakłada utworzenie biokorytarza ekologiczno-kulturalno-społecznego. Taki korytarz jest wstępem do utworzenia aktywnej strefy zielonej, która w sposób pozytywny może oddziaływać na zdegradowane i niezagospodarowane tereny wzdłuż rzeki Czarnej Przemszy i stać się naturalnym korytarzem powietrznym przewietrzającym miasto – zarówno w aspekcie dosłownym, jak i metaforycznym. Prowadzi do procesu aranżacji nowego kodu krajobrazowego, jako czynnika miastotwórczego. W trakcie próby przekodyfikowania terenów wzdłuż rzeki Czarnej Przemszy, należy zwrócić uwagę na zdeformowany i nieaktualny w czasach XXI wieku krajobraz, poprzez pryzmat “nowych soczewek“, mniej zauroczonych szczegółami i nostalgią natury miasta, a bardziej otwartych na przyjęcie nowego krajobrazu poprzez mniej lub bardziej zdecydowane manipulacje urbanistyczne – kroki badawcze. W trakcie tych manipulacji należy brać pod uwagę wszystkie elementy otoczenia, dążąc tym samym do relacji zrównoważonych.

ZAŁOŻENIA REWITALIZACJI

Rewitalizacja bulwarów Czarnej Przemszy na odcinku od ulicy Piłsudskiego do ulicy Czeladzkiej w Będzinie ma przede wszystkim za zadanie na nowo zredefiniować pojęcie „bulwarów nadrzecznych”. Na dzień dzisiejszy jest to przestrzeń dość chaotycznie zagospodarowana, bezfunkcyjna, leżąca wręcz odłogiem w ścisłym centrum historycznego miasta, jakim jest Będzin. Próba urbanistycznej „deregulacji” istniejącego przebiegu i koryta rzeki Czarnej Przemszy ma na nowo przywrócić tą mega zieloną, urbanistyczną formę dla ludzi, w tym przede wszystkim dla mieszkańców Będzina w formie korytarza kulturalno-ekologicznego. Korytarze ekologiczne w dzisiejszych czasach to struktury w krajobrazie, pozostawiane lub odtwarzane, stanowiące swoiste antidotum na postępującą z czasem fragmentację środowiska. Funkcja kultury ma nawrócić mieszkańców Będzina i zachęcić ich do powrotu do ścisłego centrum miasta, które do tej pory kojarzyło się z sieciówkami i bankami. Projektowany biokorytarz w Będzinie z założenia ma być pasmową formą w krajobrazie, ciągnącą się na wiele kilometrów.

OPIS KONCEPCJI

Bulwary nadrzeczne czy raczej bulwary miejskie to próba odtworzenia miejsca, z którego podpatrujemy miasto w innym wymiarze, który jest scaleniem dwóch światów: architektury człowieka i krajobrazu. Ich zadaniem jest pomóc unieść się człowiekowi, zwykłej jednostce ludzkiej ponad tłumem i zobaczyć miasto z innej perspektywy – szczególnie tej zapomnianej, którą to bulwary miałyby swoją zawartością odtworzyć. Tętniące życiem forum miejskie, na którym spotykają się jego mieszkańcy i dyskutują? Amfiteatr do promowania szeroko rozumianej kultury? Przebywając w tym miejscu, zmienia się jakość naszego widzenia i uruchamiane są nowe zmysły postrzegania. Bulwary będzińskie to jednak przede wszystkim krajobraz promujący miasto i jego kulturę, miejsce gdzie miejski czy poza miejski przybysz może dogłębnie zapoznać się z bieżącymi wydarzeniami z życia miasta, wypocząć i się zrelaksować.  To taki krajobrazowy baner – tylko w innym wydaniu – mniej reklamowym, a bardziej kubaturowym, którego głównym zadaniem jest sprzedać wartość kulturalną średniowiecznego miasta i udowodnić daleko idącą tezę „Będzin górą”.

KONCEPCJA PROGRAMOWO-PRZESTRZENNA BULWARÓW

W ramach I etapu rewitalizacji bulwarów nadrzecznych na odcinku od ulicy Piłsudskiego do ulicy Czeladzkiej w Będzinie zaproponowano wprowadzenie następujących funkcji:

• przystań wodna (dla amatorów kajakowania i water walking ball);
• forum miejskie (strefa rekreacji i wypoczynku, miejsce spotkań, dyskusji, konsultacji społecznych czy otwartych rad Miasta Będzina dla mieszkańców Będzina);
• kioski gastronomiczne (obiekty tymczasowe zlokalizowane w przestrzeni forum miejskiego, oddawane w sezonową dzierżawę prywatnym podmiotom);
• sztuczna kaskada wodna wraz z fontannami wodnymi (nocną iluminacja);
• amfiteatr z trybunami widokowymi i zapleczem (lokalne koncerty wychowanków Szkoły Muzycznej w Będzinie, kabaretony, imprezy kulturalne dla mieszkańców);
• trybuny nadrzeczne (strefa leżakowania, kontemplacji, relaksu i wypoczynku wraz z okresową możliwością kibicowania drużynie MKS Będzin na zainstalowanym telebimie na projektowanej hali widowiskowo-sportowej „Będzin Arena”);
• taras Areny (taras widokowy z przedpolem wypoczynkowo-gastronomicznym od strony północno-wschodniej projektowanej hali widowiskowo-sportowej „Będzin Arena” z widokiem na bulwary będzińskie);
• bawialnia miejska na powietrzu (jako rozbudowa istniejącej bawialni miejskiej dla okresu letniego);
• zielone parkingi (około 70 miejsc postojowych dla przyjezdnych).

Widok 1 – Przystań wodna.

Widok 2 – Amfiteatr.

Widok 3 – forum miejskie.

Widok 4 – forum miejskie.

Widok 5 – hala sportowo-widowiskowa “Będzin Arena”.

Czy zaprezentowana koncepcja ma szansę na realizację? Czas pokaże. W każdym razie projekt ten niesie ze sobą bardzo duży potencjał kulturalno-społeczny dla miasta Będzina i może na stałe zatrzymać utrzymującą się od jakiegoś czasu złą tendencję odsuwania się mieszkańców Będzina od serca miasta (centrum).